Merkel Trump’ın yolunda mı?

Burhanettin Duran - SABAH

Alman siyasetçileri Türkiye ile gerginliÄŸi bitirmek istemiyorlar. DışiÅŸleri Bakanı Gabriel, "ekonomik baskının iÅŸe yaradığını" söyleyerek Türkiye'nin gerilimi düşürme çabasını baltaladı ve yeni bir krizin kapısını açtı.
CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ın "Türkiye düşmanlığı yapan partilere oy vermeyin" çaÄŸrısında bulunması "iç siyasete müdahale" tartışmasını yeniden canlandırdı.
16 Nisan referandumu sırasında "hayır" lehine tavır alan Alman siyasetçileri o zaman Türkiye siyasetine müdahaleyi önemsemiyorlardı.
Şimdi ise kendilerine "müdahale" edilmesinden ziyadesiyle rahatsızlar.
Halbuki Ankara, 2013 Gezi olaylarından beri Berlin'in operasyonlarını görüyor ve iliÅŸkileri kurtarmak istiyor. Ancak Berlin de PKK ve FETÖ mensuplarına sığınak olmaya devam ederek Ankara'nın terörle mücadele politikasına dostça yaklaÅŸmamakta kararlı. Bu yüzden mesele 24 Eylül seçimleri deÄŸil, daha fazlası var.
Berlin, AB kurumlarını da kullanarak Ankara üzerinde baskı kurmaya çalışıyor. Ve ticaretten demografiye entegrasyonu yüksek iki ülkenin ilişkilerinde işbirliğinin yerini rekabetin alması gerilimleri yönetilemez bir noktaya taşıyor.
Almanya-Türkiye ilişkilerinde ciddi bir perspektif kayması yaşanıyor. Yapısal; stratejik ve ekonomik konular şahsileştiriliyor. Alman siyasetçilerinin gözünde gerilimin odağında "Erdoğan sorunu" var.
Böylesi bir şahsileştirme iki ülkenin menfaatlerine kalıcı zararlar verecek bir yere gidiyor. Alman kamuoyunda Türkiye'yi "Almanya'nın ötekisine" dönüştürüyor.
Daha önemlisi, Alman medya ve siyasetindeki "ErdoÄŸan karşıtı kampanya" Alman siyasi kültürünü tahrip edecek bir yola girdi. Anlı ÅŸanlı Batı demokrasilerinin ne kadar kırılgan olduÄŸunu daha yeni ABD'de, Charlottesville'de yaÅŸanan olaylarda gördük. Sadece aşırı ırkçı, Neo-Nazi grupların ÅŸiddeti ortaya çıkmadı. Aynı zamanda "Beyaz Amerika'nın öfkesinin" ürkütücü bir noktaya vardığı anlaşıldı.
Kadir Üstün'ün işaret ettiği gibi Trump, beyazların sisteme duyduğu öfke ile ırkçılık arasına kalın bir çizgi çekemezse Amerikan demokrasisi yönetim krizine sürüklenebilir.
Bir süper güç için hiç de büyük olmayan sorunlar (DeaÅŸ tehdidi, azınlıklar ve göçmenler) üzerinden siyasallaÅŸan beyaz öfkenin popülizmden öte geçebildiÄŸi, ana bir fay hattına dönüştüğü görüldü. Kanaatimce, Charlottesville'den Merkel'in alması gereken dersler var. Trump'ın popülizmi karşısında "liberal deÄŸerleri, hür dünyayı" savunma konumuna yerleÅŸen Merkel aslında istemeden de olsa Trump'ın yolundan gidiyor.
Nasıl mı? Açıktan "popülizm ve yabancı düşmanlığı" söylemi kurduÄŸunu söyleyemeyiz elbette. Ancak Merkel, Gabriel ve diÄŸerleri "ErdoÄŸan karşıtlığı" üzerinden Alman toplumunda "Müslüman ve Türk sorunu" algısını büyütüyor.
"Erdoğan'a ders vermek" adına kendi toplumunda beyazların üstünlüğüne inananların, hadi daha net söyleyelim, Neo-Nazi grupların ırkçılığının besleneceği bir ortamı hazırlıyor. Kaldı ki, "İslamcı terör" ve "göçmen tehdidi" algıları ABD'ye kıyasla Avrupa'da daha güçlü ve daha reel göstergelere sahip. Avrupa'da entegrasyonu en yüksek ve radikalleşmesi olmayan bir topluluğu, Türkleri "ötekileştirme" sürecini kendi elleriyle hızlandırıyorlar.
Kabartılan ırkçı, Neo-Nazi dalga "liberal deÄŸerleri" temsil iddiasındaki Merkel'i ise hayli zor duruma sokar. Avrupa'nın en dinamik ekonomisine sahip olması Almanya'yı bu dalgadan koruyamaz. Bilmem, yabancı düşmanlığı, Ä°slamofobi ve ırkçılık konularında Alman demokrasisinin "kırılgan" olduÄŸunu hatırlatmaya gerek var mı?